Patron
Stefan Kopciński urodził się w roku 1878 w podkieleckich Stradlicach. Jego ojciec był sędzią. Po ukończeniu gimnazjum w Kielcach rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Były to trudne lata po upadku Powstania Styczniowego w 1863 roku: władze carskie rusyfikowały młodzież polską, ogół społeczeństwa żył w biedzie, panował analfabetyzm. Młody Stefan Kopciński, równolegle ze studiami na rosyjskiej wówczas uczelni, podjął działalność w patriotycznych, nielegalnych organizacjach studenckich, brał udział w manifestacjach, za co na krótko został aresztowany.
Po ukończeniu studiów medycznych został lekarzem w szpitalu w Warszawie. Nie myślał wyłącznie o karierze zawodowej i zarabianiu pieniędzy. Prowadził działalność społeczną i kulturalno-oświatową, co doprowadziło do konfliktu z rosyjskimi władzami. Za pomoc udzielaną działaczom lewicy w czasie rewolucji 1905 r. został usunięty z terenu Królestwa Polskiego, nazywanego wówczas Krajem Nadwiślańskim, i przeniesiony do pracy w szpitalu pod Smoleńskiem. Po 2 latach pozwolono mu na powrót. Objął posadę ordynatora w Łodzi, potem przeniósł się do Warszawy. Stamtąd, po wybuchu I Wojny Światowej w 1914 r., znów został przeniesiony w głąb Rosji.
Wszędzie, dokąd go kierowano, pomagał ewakuowanym rodakom. Zakładał polskie szkoły i przedszkola, kluby inteligencji, dbał o głodnych i cierpiących.
W 1918 r, wraz z końcem wojny i odrodzeniem niepodległej Polski, wrócił do kraju i osiedlił się w Łodzi. Wycofał się z pracy lekarskiej i poświęcił zadaniom społecznym oraz politycznym. Jako działacz Polskiej Partii Socjalistycznej został wybrany do Rady Miejskiej i kierował budową systemu oświaty w mieście.
Łódź była wyniszczona rabunkową okupacją niemiecką. Niemcy wywieźli z fabryk maszyny i surowce, panowało ogromne bezrobocie. Miasto było największym w Polsce skupiskiem analfabetów. Dla ponad połowy dzieci i młodzieży brakowało miejsc w szkołach, nie było nauczycieli, podręczników, pomocy naukowych.
W ciągu 3 lat Stefanowi Kopcińskiemu udało się zrealizować rządowe hasło: „Dla każdego dziecka jest miejsce w szkole”. Powstały wspaniałe gmachy szkolne, Seminarium Nauczycielskie, biblioteki dla młodzieży, sieć szkół dla dzieci niepełnosprawnych. Kopciński zadbał również o stworzenie sanatorium dla dzieci na Chojnach. Zapewnił też robotnikom tanie bilety do teatru, kin i na koncerty muzyczne, działały kursy dla dorosłych analfabetów.
W roku 1922, z listy łódzkiego PPS-u Stefan Kopciński został senatorem i przeniósł się do Warszawy. Tam, jako parlamentarzysta, stał się obrońcą szkoły i nauczycieli, uważając oświatę za najważniejszy czynnik walki z zacofaniem. Powołał Polskie Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego i założył teatr Ateneum.
Doktor Stefan Kopciński przez całe życie w sposób szlachetny i mężny walczył o swoje ideały. Gdy trzeba było, znosił carskie represje, a w roku 1920 wstąpił na ochotnika do wojska polskiego, by bronić niepodległości Polski przed najazdem sowieckim. Kierował budową systemu powszechnej oświaty w najtrudniejszym ośrodku przemysłowym, jakim była Łódź. Gdy ciężko zachorował, do ostatnich dni redagował dodatek oświatowy w gazecie „Robotnik”.
Zmarł 10 czerwca 1934 roku. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
